Her geçen gün daha sık duymaya başladığımız kanserin tam olarak ne olduğunu biliyor muyuz?
Vücudumuzdaki bir organ veya dokusundaki hücrenin bölünerek çoğaldığı kötü urlara kanser denir. Kanser oluştuğu dokuya göre adlandırılır. 200’den fazla türü olduğu tespit edilmiştir. En sık görünen ve ölüme yol açan kanser türleri akciğer, mide, karaciğer, kolon ve meme kanseridir.
Kanser Neden Olur?
Kanserin oluşmasında birinci en önemli faktör genlerden gelmesidir. DNA’nın doğuştan yada edinsel etkenlerle bozulmasıdır. Ailenizde kanserli bireyler var ise kansere yakalanama riskiniz oldukça fazladır.
Ancak yaşantımız boyunca maruz kaldığımız ve kansere sebebiyet veren bir çok faktörede vardır. Bunlar:
Yaş
Maruz kalınan radyasyonlar
Sahip olunan diğer hastalıklar
Kansere neden olan maddeler
Kronik iltihap
Hormonlar
Kötü beslenme
Şişmanlık
Tütün
Meme kanseri nedir?
Memenin süt bezlerinde ve üretilen sütü meme başına taşıyan kanalları döşeyen hücreler arasında çeşitli etkenler sonucu kontrolsüz şekilde bölünüp çoğalan tümöral oluşumdur. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de giderek yaygınlaşan meme kanserine her sekiz kadından biri yakalanıyor.
En çok kadınlarda görülen bu durumun erkelerde oluşma ihtimali kadınlara göre 100 kat daha azdır. Meme kanserinin sebebi tam olarak bilinmemektedir fakat en büyük etkenleri üç ana başlıkta toplayabiliriz.
Bunlar; genetik faktörler, hormonal faktörler ve çevresel faktörlerdir. Genetik faktörler ailesinde meme kanserine yakalanmış kişilerin kansere daha yatkın olması özellikle BRCA1 ve BRCA2 genlerin mutasyon olan kişilerde çok daha fazladır.
Hormonal faktörler arasında kişinin geç menapoza girmesi, erken adet görmesi, emzirmemesi gibi sebepler yer alabilir. Çevresel faktörlerde ise meme bölgesine radyasyon alınması meme kanseri riskini arttırır.
Meme Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Meme kanserinin en sık rastlanan belirtisi ele kitle gelmesidir. Ancak her kitle kanser kitlesi değildir. Bununla beraber meme başında akıntı, meme ucu çekilmesi, deride kalınlaşma ve renk değiştirme gibi fiziksel belirtileri de olabilir. Meme muayenesi düzenli aralıklarla yapılmalı ve ele kist benzeri bir sertlik geldiğinde mutlaka doktora gidilmelidir.
Genelde meme kanserinde ağrı söz konusu değildir, yukarıdaki durumları kandınlar kendi kendilerini muayene etme sonucu fark ederler. Ancak zaman zaman memelere yakın bir noktadan ağrı hissi ile doktora başvuran kadınlar olabiliyor, bu tarz durumlarda hekimler tarafından Mamografi taraması yapmak önerilebilinir.
Tümör boyutları, koltuk altındaki lenf bezlerine yayılımı ya da uzak organlardaki metastazlarına göre meme kanserinin evreleri belirleniyor. İn-situ denilen dönem kanserin yayılma riskinin pek olmadığı evre 0 diye adlandırılan dönem. Sonraki evre 1’de tümör boyuru 2cm’den küçüktür, lenf bezlerine atlamamıştır.
Evre 2’de tümör boyutu 2cm’den küçük veya büyük olup lenf bezlerine sıçrama ihtimali vardır. Evre 3 te ise boyutlar büyümüştür ve lenflere sıçramıştır. Evre 4 ise meme, koltuk altı, kalp, akciğer, karaciğer, beyin gibi uzak organlarda kanserin yayılma durumudur.
Meme Muayenesi
Kadınların belli aralıklar ile meme muayenelerini yapmaları, meme kanserini ileri aşamalara gelmeden fark etmenin ve tedaviye başlangıcının ilk adımını oluşturuyor.
Muayene sırasında dikkat edilmesi gerekenler;
Ayakta, ayna karşısında, duşta ve hatta yatakta bile meme muayenenizi yapabilirisiniz.
Belden üst bölüm tamamen çıplak olarak ayna karşısında iyi bir ışıkta yapılmalıdır.
Muayene 2 bölümden oluşmaktadır. Gözle inceleme ve elle muayene.
1)Gözle inceleme: ayna karşısında yapılmalıdır. Muayene edilecek olan bölgeler memenin kendisi ve meme başları, koltuk altı ve meme altı bölgeleridir.
1.1 İki omzunuzda dik olacak şekilde yanlarda ayna karşısına geçiniz. Önden ve her iki yana dönerek memelerin büyüklüğüne ve simetrisine, derinin rengine, şekline, meme başlarına meme altı bölgelere, koltuk altlarına bakın. İki memenin büyüklüğü eşit olmayabilir bu normla bir bulgudur.
1.2 Aynı gözlemi kollarınızı başınızın üzerine kaldırarak tekrar yapın. Memeler, meme başları ve koltuk altı bölgelerine bakın. Koltuk altının kabarık olup olamamasına dikkat edin.
1.3 İki elinizle leğen kemiğinizin üzerine köprücük kemikleriniz çıkacak şekilde kuvvetle bastırın ve öne doğru eğilin. Hem önden hem de iki yandan göğüslerinize dikkatlice bakın.
2)Elle Muayene
En rahat muayene şeklidir. Sırtüstü yatarak yapılır. Muayene edilecek olan bölgeler:
Meme ve meme başları, koltuk altı ve meme altı bölgeleridir. Muayene edeceğiniz taraftaki omuz altına küçük bir yastık veya katlanmış bir havlu yerleştirin. Aynı taraftaki omzunuzu başınızın üzerine koyun.
Diğer elinizin 3 orta parmağının yastık bölümleriyle dairesel hareketler çizerek ve baskı şiddetini hafiften kuvvetliye doğru arttırarak muayeneye başlayın. Kolunuzu yaan koyun ve diğer elinizle koltuk altı bölgesini muayene edin. Diğer elinizle meme başını sıkarak akıntı olup olmadığına bakabilirsiniz.
Elle muayenede sizin dostunuz olacak Triwi'yi tercih edebilirsiniz.
Meme Kanseri Tedavisi
Meme kanserinde de birçok kanser türü gibi tedavi yöntemleri aynıdır. Tedavi yöntemleri; cerrahi, radyoterapi ve kemoterapidir. Ayrıca meme kanseri tedaviye en iyi yanıt veren kanser türüdür.
Cerrahi ile sadece tümörün kendisi, tümörün bulunduğu bölge veya memenin kendisi alınabilir. Mastektomi denilen meme dokunun tamamen çıkartıldığı cerrahi müdahale son yöntem olarak kabul edilmektedir.
Genelde tümörü ve memenin bir kısmını alıp memeyi koruyan yöntemler uygulanmaktadır.
Gerek görülür ise ilave olarak radyoterapi de uygulanabilinir. Yapılan cerrahi müdahalelerle hastalığın evresi belirlenir ve hangi ek tedavilerin gerekli olup olmadığı saptanır, ışın, hormon veya kemoterapi gibi. Günümüzde cerrahi tedavilerdeki gelişmeler ve yapılan ek tedavilerdeki ilerlemeler sayesinde birçok hastada başarılı sonuç alınıyor.